Het handvest

Het probleem zit niet in smeltende ijskappen of slechte lucht, maar in onze cultuur. In wat we najagen, waar we over dromen, hoe we voor elkaar zorgen en naar elkaar omkijken. Wat zien we voor ons als we denken aan een gelukkig leven? Wat streven we na? Wat willen we achterlaten? Dáár moeten we het over hebben als we over de klimaatcrisis praten.

In verhalen over de klimaatcrisis is het van belang om het systeem waarbinnen personages leven, zichtbaar te maken. Het klimaat is ontwricht door een eeuwenlange keten van mensen die keuzes maakten, wetten schreven, instituten bouwden en reageerden met de middelen die ze op dat moment hadden. Om de klimaatcrisis te begrijpen is het van belang dat je dat bouwwerk zichtbaar maakt.

De oorsprong van de klimaatcrisis is terug te voeren naar het tijdperk van het kolonialisme waar uitbuiting en toe-eigening van mensen, dieren, landen, zeeën en luchten normaal en zelfs wenselijk werd geacht. Die manier van opereren is nog steeds een uitgangspunt van Westerse cultuur en geopolitiek. Dit besef is fundamenteel als je de klimaatcrisis in de juiste context wil plaatsen.

Bij het woord inclusief wordt vaak gedacht aan cultuur of gender. Maar inclusiviteit gaat ook over non-humane zaken een stem geven. Klimaatlkunst geeft ruimte aan de stem van non-humane zaken zoals de natuur, de lucht, ons water, onze aarde. Niet als achtergrond of decor, maar als factor van betekenis voor het verhaal.

Het is een misvatting dat kunst over klimaat per definitie activistisch zou zijn. Het klimaatprobleem raakt ons allemaal en geen thema of onderwerp bedoeld voor bezorgde burgers of de klimaatbeweging. De verhalen over hoe ons klimaat wordt ontwricht, behoren dan ook tot het hoofdpodium voor een zo breed mogelijk publiek.